Đầu tư 101 & Investo: Cổ tức là gì?

Cổ tức là khoản thanh toán từ một công ty cho các cổ đông của họ, cho phép những cổ đông này nhận được một phần thu nhập của công ty — cổ tức thường được trả hàng quý và bằng tiền mặt.

Hiểu về cổ tức

Các nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán có thể kiếm được lợi nhuận bằng hai cách chính: tăng trưởng giá cổ phiếu và cổ tức. Cổ tức là khoản thanh toán từ một công ty cho các cổ đông của họ, cho phép những cổ đông này nhận được một phần thu nhập của công ty. Cổ tức thường được trả hàng quý và bằng tiền mặt. Tuy nhiên, các công ty không bắt buộc phải trả cổ tức – Tùy thuộc vào tình hình tài chính hoặc kế hoạch của công ty, họ có thể tái đầu tư thu nhập, chẳng hạn như thuê thêm nhân viên hoặc mở rộng hoạt động kinh doanh sang các dòng sản phẩm mới. Cổ tức thường được trả bởi các công ty trưởng thành và hiếm thấy ở các công ty trong giai đoạn đầu của chu kỳ phát triển.

VÍ DỤ

Các công ty tiện ích (điện, nước) thường là những công ty trưởng thành với thu nhập tương đối ổn định; vì vậy, họ thường trả cổ tức cho các cổ đông của mình. Để so sánh, các công ty công nghệ trẻ hơn thường tập trung vào tăng trưởng; vì vậy, họ có thể thích tái đầu tư các khoản thu nhập kiếm được hơn là phân phối cho cổ đông. Ví dụ, công ty tiện ích NextEra Energy đã trả khoản cổ tức 1,40 USD/cổ phiếu trong Q3/2020; trong khi đó, công ty thiết bị máy quay phim “non trẻ” GoPro chưa bao giờ trả một khoản cổ tức nào tính đến Q3/2020.

Bài học rút gọn

Cổ tức giống như trái dừa chín rụng...

Hãy tưởng tượng một công ty giống như một cây dừa. Khi một trái dừa rơi khỏi cây, nó giống như thể cái cây đang phân phát một số trái của nó lại cho bạn. Là một nhà đầu tư, bạn có quyền lựa chọn giữ trái dừa (và uống nước, nấu chè) hoặc trồng nó với hy vọng có được một cây dừa khác.

Cổ tức là gì?

Cổ tức là cách để một công ty trực tiếp thưởng cho các cổ đông của mình, chủ yếu thông qua các khoản thanh toán bằng tiền mặt. Cổ tức là một trong những cách chính để các cổ đông tạo ra lợi tức đầu tư. Là cổ đông của một công ty, bạn là chủ sở hữu một phần công ty đó; và nếu công ty trả cổ tức, bạn có thể nhận được một phần tương ứng trong thu nhập của công ty.

Tuy nhiên, các công ty không bắt buộc phải trả cổ tức – chúng được phân phối tùy theo quyết định của công ty. Các công ty cũng có thể thay đổi tần suất và số lượng khoản chi trả cổ tức của họ. Các công ty ở giai đoạn đầu và đang phát triển thường không phân phối cổ tức, họ thích tái đầu tư lợi nhuận vào tăng trưởng của chính mình hơn, chẳng hạn như xây dựng nhà máy mới hoặc tuyển dụng thêm nhà nghiên cứu.

Để trả cổ tức cho cổ đông, một công ty phải có được sự chấp thuận của hội đồng quản trị. Hội đồng này bao gồm các cố vấn được bầu chọn để đại diện cho lợi ích của cổ đông. Thời gian chia cổ tức là do ban giám đốc công ty quyết định – khả năng cổ tức có được trả hay không là quyết định của hội đồng quản trị.

Cổ tức hoạt động như thế nào đối với nhà đầu tư

Vào thời điểm xác định bởi công ty, các cổ đông được ghi nhận sẽ được hưởng cổ tức. Thông thường, cổ phiếu bạn sở hữu thực sự là do công ty môi giới của bạn nắm giữ. Vì vậy, công ty môi giới thay mặt bạn chấp nhận thanh toán cổ tức và phân phối vào tài khoản của bạn.

Các công ty trả cổ tức

Tuổi tác có thể tạo ra sự khác biệt. Các công ty trẻ thường tiêu tiền của họ khác với các công ty lớn tuổi hơn vì họ thường có những ưu tiên khác nhau. Cổ tức có thể phản ánh những khác biệt này. Các công ty trẻ hơn có thể vẫn đang trong giai đoạn tăng trưởng; vì vậy, họ có xu hướng không chia cổ tức. Trong khi đó, các công ty trưởng thành hơn có nhiều khả năng trả cổ tức hơn.

Cổ phiếu tăng trưởng: Khi các công ty có cơ hội tăng trưởng, tái đầu tư thu nhập của họ có thể hợp lý hơn so với phân phối một khoản thanh toán cho cổ đông. Ví dụ: nếu một công ty vừa tạo ra một chương trình phần mềm sáng tạo, mục tiêu trong ngắn hạn có thể là tiếp thị chương trình đó cho khách hàng mới; vì vậy, công ty có thể đầu tư vào việc tuyển thêm nhân viên bán hàng thay vì trả cổ tức cho cổ đông.

Cổ phiếu trưởng thành: Khi các công ty đã mở rộng quy mô và những ngày tăng trưởng nhanh của họ đã nằm lại sau lưng, họ có nhiều khả năng thưởng cổ tức cho cổ đông hơn là đầu tư thêm vào tăng trưởng.

Bất kể tuổi tác hay quy mô của một công ty, ban lãnh đạo của công ty đó phải quyết định điều gì là tốt nhất cho cổ đông: trả cổ tức, đầu tư vào tăng trưởng hay trả bớt nợ. Câu trả lời phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm cả giai đoạn phát triển của công ty.

Những ngày quan trọng liên quan đến cổ tức

Các công ty trả cổ tức bằng tiền mặt có xu hướng trả cổ tức hàng quý hoặc trên cơ sở một lần cho các khoản cổ tức đặc biệt. Bạn muốn nhận cổ tức? Hãy đảm bảo bạn được ghi nhận là cổ đông vào đúng ngày – ngày đăng ký cuối cùng. Sau đây là những ngày bạn cần biết:

• Ngày thông báo: Hãy nghĩ về ngày này giống như ngày một người đưa thiệp mời đám cưới. Đó là ngày hội đồng quản trị của công ty thông báo về số tiền cổ tức, ngày đăng ký cuối cùng và ngày thanh toán.
• Ngày giao dịch không hưởng quyền cổ tức: Hãy khoanh tròn ngày này trên lịch của bạn. Nếu không mua cổ phiếu trước ngày này, bạn sẽ không được nhận cổ tức. Bạn sẽ phải đợi cho đến khi lần chi trả cổ tức tiếp theo được công bố. Vì việc hoàn tất ghi nhận các giao dịch mua cổ phiếu thường mất hai ngày nên ngày giao dịch không hưởng quyền là ngày trước ngày đăng ký cuối cùng. Bạn phải mua cổ phiếu trước ngày giao dịch không hưởng quyền để được nhận cổ tức.
• Ngày đăng ký cuối cùng: Đây là ngày mà bạn cần phải là cổ đông để nhận khoản cổ tức đã được công bố. Thường sẽ có một khoảng thời gian giữa lệnh mua cổ phiếu của bạn và lúc bạn chính thức được ghi nhận là cổ đông của công ty (thường mất hai ngày). Hãy đảm bảo có mặt sớm, giống như khi bạn đến sân bay.
• Ngày thanh toán: Đây là thời điểm cổ tức được trả cho các cổ đông đủ điều kiện (tức là các cổ đông được ghi nhận vào ngày đăng ký cuối cùng). Tùy thuộc vào hướng dẫn bạn thiết lập cho tài khoản môi giới của mình, cổ tức có thể xuất hiện dưới dạng tiền mặt trong tài khoản của bạn hoặc được tái đầu tư vào công ty đã phát hành cổ tức.

Tác động của cổ tức đến giá cổ phiếu

Cổ tức có thể gửi cho thị trường những tín hiệu quan trọng về hoạt động của một công ty. Điều đó có nghĩa là các quyết định về cổ tức có thể di chuyển giá cổ phiếu lên hoặc xuống.

• Cổ tức có thể thúc đẩy giá cổ phiếu như thế nào: Các phúc lợi có thể khiến nhân viên trở nên vui vẻ hơn. Cổ tức có thể làm điều tương tự đối với các cổ đông. Cổ tức là sự tôn vinh lợi nhuận ước tính của một công ty và có thể được coi là phần thưởng cho các cổ đông vì đã đầu tư vào công ty. Nếu một công ty thông báo cổ tức mới hoặc tăng khoản chi trả, điều đó có thể khiến cổ phiếu trở nên hấp dẫn hơn đối với một bộ phận nhà đầu tư cụ thể và làm tăng sức hấp dẫn của cổ phiếu. Nếu bạn là một nhà đầu tư dài hạn đang tìm kiếm thu nhập đáng tin cậy từ cổ phiếu, cổ tức có thể đặc biệt hấp dẫn.
• Cổ tức có thể ảnh hưởng xấu đến giá cổ phiếu như thế nào: Nếu một công ty thông báo cắt giảm cổ tức thì đó là một dấu hiệu cho thấy hoạt động kinh doanh có thể đang gặp khó khăn. Các công ty thường chỉ trả cổ tức nếu họ tự tin rằng vào khả năng duy trì tỷ lệ chi trả cổ tức của mình – một phần dựa vào triển vọng lợi nhuận ổn định – vì họ muốn tránh tín hiệu tiêu cực đi kèm với việc cắt giảm cổ tức.

Tại sao các công ty trả cổ tức

Một công ty thường phát hành cổ tức khi có lãi (hoặc ít nhất là có lịch sử tạo ra lợi nhuận). Có ba việc chính một công ty có thể làm với lợi nhuận của mình:

HÌNH ẢNH TRÊN MINH HỌA MỘT SỐ CÁCH PHỔ BIẾN MÀ MỘT CÔNG TY KIẾM ĐƯỢC LỢI NHUẬN CÓ THỂ SỬ DỤNG NHỮNG LỢI NHUẬN ĐÓ. TỪ TRÁI QUA PHẢI: THƯỞNG CHO CỔ ĐÔNG THÔNG QUA CỔ TỨC HOẶC MUA LẠI CỔ PHIẾU, TRẢ BỚT NỢ VÀ TÁI ĐẦU TƯ VÀO TĂNG TRƯỞNG.

Ban quản lý của một công ty phải quyết định cách sử dụng thu nhập của mình. Trả cổ tức có thể là một lựa chọn tốt nếu họ tin việc đó sẽ mang lại lợi ích tốt nhất cho cổ đông. Nhận các khoản thanh toán bằng tiền mặt là một lợi ích rõ ràng đối với một bộ phận cổ đông của công ty, nhưng nó không nhất thiết là lựa chọn có lợi nhất. Nếu một công ty đang gánh khoản nợ đáng kể, việc trả cổ tức có thể gây ra một số vấn đề về hoạt động và làm tổn hại đến công việc kinh doanh. Ví dụ, nếu một công ty có cơ hội tăng trưởng lớn, các cổ đông có thể có lợi hơn nếu công ty đầu tư vào cơ hội đó, chẳng hạn như bằng cách xây dựng thêm cửa hàng.

Lãi từ các khoản đầu tư trả cổ tức

Tỷ suất cổ tức là tỷ lệ phần trăm của giá cổ phiếu được trả trong cổ tức mỗi năm. Số liệu này thường được so sánh với lợi suất trái phiếu vì cả hai đều đo lường thu nhập tiền mặt mà nhà đầu tư nhận được so với giá đầu tư của họ.

Các công ty có tỷ suất cổ tức cao hơn thường hấp dẫn các nhà đầu tư cổ phiếu thận trọng hơn. Các cổ phiếu có tỷ suất cổ tức thấp hơn hoặc bằng 0 hoặc là không có lợi nhuận hoặc là đang đầu tư vào các cơ hội trong tương lai. Các cổ phiếu này thường được phân loại là cổ phiếu tăng trưởng và có thể có giá trị đầu tư khác với các cổ phiếu trả cổ tức.

Huân Hà – Theo learn.robinhood.com