Đầu tư 101 & Investo: phân tách cổ phiếu là gì?

Phân tách cổ phiếu làm cho cổ phiếu của một công ty có giá cả phải chăng hơn, giữ nguyên giá trị tổng thể của công ty trong khi chia các cổ phiếu hiện có thành một số lượng lớn hơn các cổ phiếu nhỏ hơn và rẻ hơn. (Gộp cổ phiếu là làm ngược lại, kết hợp các cổ phiếu để làm tăng giá cổ phiếu của công ty.)

Hiểu về phân tách cổ phiếu

Phân tách cổ phiếu (và gộp cổ phiếu) thường liên quan đến tâm lý. Mục đích của các động thái này là làm cho một cổ phiếu riêng lẻ trở nên rẻ hơn (hoặc đắt hơn) bằng cách điều chỉnh số lượng cổ phiếu đang lưu hành. Trên lý thuyết, động thái này không ảnh hưởng đến giá trị tổng thể của công ty nhưng có thể giúp cải thiện tính thanh khoản (tốc độ và mức độ dễ dàng mà một người có thể giao dịch cổ phiếu), bằng cách giúp nhà đầu tư giao dịch cổ phiếu dễ dàng hơn.

Trong trường hợp phân tách cổ phiếu (còn gọi là chia tách cổ phiếu hay tách cổ phiếu), hội đồng quản trị của công ty có thể xác định rằng cổ phiếu của họ có vẻ quá đắt đối với các nhà đầu tư tiềm năng. Vì vậy, hội đồng quản trị có thể quyết định giảm một nửa giá cổ phiếu và tăng gấp đôi số lượng cổ phiếu đang lưu hành. Trong trường hợp này, đối với mỗi cổ phiếu bạn sở hữu trước khi phân tách, bạn sẽ nhận được hai cổ phiếu với giá rẻ hơn tương ứng sau khi phân tách. (Đây sẽ là một lần phân tách 2 ăn 1.) Tuy nhiên, đối với một công ty đang gặp khó khăn, việc gộp cổ phiếu (hay còn gọi là hợp nhất cổ phiếu) lại có thể hữu ích – đây là khi công ty kết hợp các cổ phiếu để đẩy giá cổ phiếu lên cao hơn. Ví dụ: trong động thái gộp cổ phiếu 1 ăn 4, bạn sẽ nhận được một cổ phiếu đắt hơn cho mỗi 4 cổ phiếu bạn sở hữu trước khi gộp.

Suy cho cùng, đối với các nhà đầu tư hiện tại, kết quả là không có gì thay đổi. Số lượng cổ phiếu bạn sở hữu và giá của từng cổ phiếu có thể thay đổi, nhưng việc phân tách cổ phiếu (hoặc gộp cổ phiếu) không thực sự thay đổi tổng giá trị khoản đầu tư của bạn.

VÍ DỤ

Apple có lịch sử phân tách cổ phiếu từ lâu đời. Trên thực tế, kể từ khi công ty niêm yết trên thị trường đại chúng vào tháng 12 năm 1980, cổ phiếu của công ty đã phân tách năm lần khác nhau:

• Ngày 16 tháng 6 năm 1987: phân tách 2 ăn 1
• Ngày 21 tháng 6 năm 2000: phân tách 2 ăn 1
• Ngày 28 tháng 2 năm 2005: phân tách 2 ăn 1
• Ngày 9 tháng 6 năm 2014: phân tách 7 ăn 1
• Ngày 31 tháng 8 năm 2020: phân tách 4 ăn 1

Điều đó có nghĩa là, nếu một nhà đầu tư giữ cổ phiếu của họ, một người sở hữu một cổ phiếu Apple vào tháng 12 năm 1980 sẽ có 224 cổ phiếu vào đầu tháng 9 năm 2020.

Bài học rút gọn

Phân tách cổ phiếu giống như cắt một chiếc bánh pizza…

Không quan trọng bạn cắt thành 4 miếng hay 8 miếng, chiếc bánh pizza vẫn có cùng kích thước! Việc phân tách cổ phiếu cũng tương tự: Số lượng cổ phiếu của công ty (số miếng bánh) thay đổi, nhưng bản thân công ty (toàn bộ chiếc bánh) không có gì khác sau phân tách. Tuy nhiên, không giống như bánh pizza, một công ty có thể tăng trưởng hoặc thu hẹp theo thời gian, chẳng hạn như khi họ khám phá các lĩnh vực kinh doanh mới hoặc gặp khó khăn trong sản xuất. Những thay đổi này có thể ảnh hưởng đến việc công ty theo đuổi một động thái phân tách khác hay xem xét một động thái gộp cổ phiếu.

Gộp cổ phiếu là gì?

Nếu các công ty đang hoạt động tốt và có giá cổ phiếu đắt đỏ theo đuổi việc phân tách cổ phiếu thì các công ty đang gặp khó khăn sẽ làm gì? Họ có thể làm ngược lại! Nếu một công ty lo lắng rằng cổ phiếu của họ có vẻ quá rẻ, họ có thể xem xét gộp cổ phiếu – tức là kết hợp các cổ phiếu lại với nhau để tăng giá của một cổ phiếu riêng lẻ. Bạn có thể nghĩ về nó giống như việc lăn hai miếng bột bánh mì nhỏ lại với nhau thành một cục bột lớn hơn. Số lượng bột bạn có không đổi, nhưng bây giờ bạn chỉ còn một cục bộ trắng lớn hơn. Tương tự như vậy, một công ty trải qua quá trình gộp cổ phiếu có ít cổ phiếu hơn với giá của mỗi cổ phiếu đắt hơn (nhưng hoạt động kinh doanh cơ bản không thay đổi).

Vậy tại sao gộp cổ phiếu lại xảy ra? Có rất nhiều khả năng. Ban quản lý của một công ty có thể nghĩ rằng giá cổ phiếu của họ có vẻ thấp so với các đối thủ cạnh tranh và các công ty đồng cấp trong ngành. Họ thậm chí có thể lo lắng rằng một cổ phiếu có giá thấp sẽ phản ánh không tốt tiềm năng của công ty họ. Một mối quan ngại khả dĩ khác là bị hủy niêm yết trên một sàn giao dịch chứng khoán. Một số sàn giao dịch, như Sàn giao dịch chứng khoán New York, yêu cầu mức giá tối thiểu 1 USD/cổ phiếu (và một công ty hiếm khi muốn bị loại khỏi sàn giao dịch).

Bất kể bạn đang kiểm tra một động thái phân tách cổ phiếu hay gộp cổ phiếu thì sau đây cũng là một điều cần lưu ý: Đến tận cùng, giá trị thị trường của một công ty giao dịch công khai được đo bằng vốn hóa thị trường của công ty đó, tức là giá cổ phiếu nhân với số cổ phiếu đang lưu hành.

Một ví dụ thực tế về việc gộp cổ phiếu

Blue Apron, công ty tiên phong về dụng cụ bàn ăn, là một ví dụ gần đây về một công ty đã trải qua một đợt gộp cổ phiếu. Vào tháng 6 năm 2019, giá cổ phiếu của công ty đã giảm xuống dưới 1 USD, giao dịch ở mức giá khoảng 0,55 USD/cổ phiếu. Mức giá đó quá rẻ. Trên thực tế, nó rẻ đến mức Sở giao dịch chứng khoán New York, nơi những cổ phiếu đó được niêm yết, đã cảnh báo Blue Apron rằng nếu giá cổ phiếu của công ty không sớm tăng lên trên 1 USD thì họ có thể bị hủy niêm yết. Nếu điều đó xảy ra thì cổ phiếu Blue Apron sẽ bị hạ cấp xuống các thị trường kém tiếp cận hơn (và kém uy tín hơn) là thị trường “giao dịch tại quầy” (OTC).

Vì vậy, Hội đồng quản trị của Blue Apron đã thông qua phương án gộp cổ phiếu 1 ăn 15 và thông báo công khai tin tức này.

Hãy nhớ rằng, nếu một công ty sử dụng phương pháp gộp cổ phiếu để tăng giá cổ phiếu thì đó thường là một tín hiệu đáng lo ngại đối với nhà đầu tư. Vì vậy, sau một động thái gộp cổ phiếu, sẽ không có gì lạ khi cổ phiếu giao dịch thấp hơn do những lo lắng dai dẳng về tương lai của công ty.

Sự khác biệt giữa phân tách cổ phiếu và gộp cổ phiếu

Sau đây là sự khác nhau giữa hai quy trình:

Phân tách cổ phiếu

• Một công ty muốn có giá cổ phiếu thấp hơn để cổ phiếu của họ có giá cả phải chăng hơn đối với nhà đầu tư.
• Vì vậy, công ty phân tách cổ phiếu của họ. Để giảm giá cổ phiếu xuống một nửa, họ sẽ tách cổ phiếu “2 ăn 1” hoặc “2:1”. Cổ phiếu có thể được tách thành nhiều phần nhỏ hơn. Ví dụ: để giảm giá cổ phiếu xuống còn 1/8, một công ty có thể tách cổ phiếu “8 ăn 1” hoặc “8:1”.
• Phân tách 2 ăn 1 tăng gấp đôi số lượng cổ phiếu. Phân tách 8 ăn 1 nhân số cổ phiếu với 8.
• Tổng giá trị của công ty không thay đổi – vẫn cùng một chiếc bánh pizza, được cắt thành nhiều lát nhỏ hơn.

Gộp cổ phiếu

• Một công ty muốn có giá cổ phiếu cao hơn để không bị hủy niêm yết trên sàn giao dịch.
• Vì vậy, công ty kết hợp cổ phiếu trong một đợt gộp cổ phiếu. Để tăng gấp đôi giá cổ phiếu, công ty sẽ gộp cổ phiếu “1 ăn 2” hoặc “1:2”. Để tăng giá cổ phiếu lên 6 lần, công ty sẽ thực hiện gộp cổ phiếu “1 ăn 6” hoặc “1:6”.
• Gộp cổ phiếu 1 ăn 2 làm giảm số lượng cổ phiếu xuống còn một nửa. Gộp cổ phiếu 1 ăn 6 làm giảm số lượng cổ phiếu xuống 6 lần.
• Tổng giá trị của công ty không thay đổi – vẫn cùng một chiếc bánh pizza, được cắt thành ít lát hơn.

Ai là người phê duyệt phân tách cổ phiếu?

Hội đồng quản trị của một công ty đại chúng. Vì phân tách cổ phiếu và gộp cổ phiếu là các hành động của doanh nghiệp nên chúng thường yêu cầu sự chấp thuận của hội đồng quản trị. Thông thường, một hội đồng quản trị bao gồm 8 đến 12 cá nhân đã được bầu để đại diện cho quyền lợi của cổ đông. Giống như chúng ta đã thấy với động thái gộp cổ phiếu của Blue Apron, hội đồng quản trị chịu trách nhiệm bỏ phiếu về khả năng tiến hành một động thái phân tách (hay gộp) cổ phiếu sau khi tính đến việc nó có lợi cho cổ đông hay không. Sau khi phiên biểu quyết được tổ chức, ngày và tỷ lệ phân tách (gộp) được xác định, công ty sẽ công bố kế hoạch của mình.

Một số tỷ lệ phân tách (gộp) cổ phiếu phổ biến

Có rất nhiều tỷ lệ mà một hội đồng quản trị có thể lựa chọn khi phân tách cổ phiếu. Một số tỷ lệ phân tách cổ phiếu có thể được tiến hành là 2 ăn 1, 3 ăn 1 và thậm chí 3 ăn 2. Việc gộp cổ phiếu cũng tuân theo một mô hình tương tự, chỉ ngược lại (tức là 1 ăn 2, 1 ăn 3 hoặc 2 ăn 3). Bạn cũng có thể thấy tỷ lệ này được viết bằng dấu hai chấm như 2:1 hoặc 1:2.

Nhưng có một sự khác biệt trong thế giới thực cần ghi nhớ. Vì việc gộp cổ phiếu thường nhằm mục đích tăng giá cổ phiếu, chúng thường đi kèm với các con số lớn hơn. Ví dụ: bạn có thể bắt gặp một động thái gộp cổ phiếu 1 ăn 7, hoặc thậm chí 1 ăn 15 (như chúng ta đã thấy với Blue Apron).

Phân tách (gộp) cổ phiếu với tỷ lệ lớn hơn cũng có thể giúp kết quả của lần phân tách (gộp) đó tồn tại lâu hơn. Một động thái càng lớn thì khả năng bạn cần tham gia vào một động thái khác trong tương lai càng thấp.

Nhà đầu tư bị ảnh hưởng như thế nào khi cổ phiếu phân tách (gộp)?

Đây là yếu tố quan trọng nhất về phân tách cổ phiếu và gộp cổ phiếu mà bạn cần nhớ – các động thái này hầu như không ảnh hưởng gì đến các nhà đầu tư hiện tại. Hành động này của công ty giống một trò chơi tâm lý mà công ty chơi với các nhà đầu tư tiềm năng trong tương lai, những người có thể lo lắng về giá cổ phiếu. Bởi vì phân tách cổ phiếu hoặc gộp cổ phiếu làm thay đổi số lượng cổ phiếu và giá cổ phiếu theo tỷ lệ nghịch, giá trị tổng thể của công ty vẫn giữ nguyên sau khi động thái có hiệu lực.

Huân Hà – Theo learn.robinhood.com