Đầu tư 101 & Investo: Quyền chọn bán là gì?

Mua một quyền chọn bán có nghĩa là mở một hợp đồng cho bạn quyền – nhưng không phải nghĩa vụ – bán một cổ phiếu ở một mức giá xác định (“giá thực thi”) cho đến một ngày xác định (“ngày đáo hạn”).

Hiểu về quyền chọn bán

Mua một quyền chọn bán mang lại cho bạn quyền – nhưng không phải nghĩa vụ – bán một công cụ tài chính ở một mức giá xác định trước, được gọi là giá thực thi. Khả năng bán sẽ còn hiệu lực cho đến ngày hết hạn hợp đồng, được gọi là ngày đáo hạn. Quyền chọn bán là một cách để nhà đầu tư đặt cược vào một cổ phiếu, hàng hóa hoặc một công cụ tài chính khác, cũng như một cách để phòng hộ các khoản đầu tư của họ. Khi mua một quyền chọn bán, bạn đã long một quyền chọn bán. Khi bán một quyền chọn bán, bạn đang short một quyền chọn bán. Ngược lại với quyền chọn bán là quyền chọn mua, hợp đồng cho người sở hữu nó quyền – nhưng không phải nghĩa vụ – mua một công cụ tài chính.

VÍ DỤ

Giả sử bạn mua một quyền chọn bán cho 100 cổ phiếu của công ty hư cấu VH. Hợp đồng có giá thực thi là 20 USD và bạn phải trả phí 1 USD cho mỗi cổ phiếu (tổng cộng 100 USD) cho quyền này. Cổ phiếu VH hiện đang giao dịch ở mức 25 USD và bạn dự đoán nó sẽ giảm xuống. Nếu kỳ vọng của bạn là đúng và giá cổ phiếu giảm xuống dưới 20 USD – giả sử nó giảm xuống còn 18 USD – bạn có thể thực thi quyền chọn bán của mình. Trong trường hợp này, bạn có thể kiếm được lợi nhuận ròng 1 USD/cổ phiếu hoặc tổng cộng 100 USD (lợi nhuận 2 USD/cổ phiếu trừ đi khoản phí 1 USD/cổ phiếu và vẫn chưa tính bất kỳ khoản phí nào khác). Tuy nhiên, nếu cổ phiếu không di chuyển như bạn mong đợi, quyền chọn bán của bạn có thể hết hạn và trở thành vô giá trị, có nghĩa là bạn có thể mất khoản phí đã trả (1 USD/cổ phiếu hoặc tổng cộng 100 USD).

Bài học rút gọn

Một quyền chọn bán giống như một hợp đồng bảo hiểm xe của bạn…

Bạn phải trả một khoản phí bảo hiểm nhỏ và đổi lại, nếu bạn gặp tai nạn, bạn sẽ được hoàn trả một phần hoặc tất cả chi phí sửa chữa xe của mình. Không giống như các hợp đồng bảo hiểm thực, với các quyền chọn bán, bạn không cần phải sở hữu chiếc xe để mua một hợp đồng bảo hiểm.

Mua quyền chọn bán có nghĩa là gì?

Mua quyền chọn bán có nghĩa là bạn có quyền – nhưng không có nghĩa vụ – bán một chứng khoán ở một mức giá xác định trong một khoảng thời gian xác định. Điều này được gọi là long một quyền chọn bán. Nếu chứng khoán giảm giá, nhiều khả năng quyền chọn bán sẽ tăng giá trị, nhưng không phải lúc nào cũng vậy.

Quyền chọn bán hoạt động như thế nào?

Giả sử một cổ phiếu hiện đang giao dịch ở mức giá 4 USD/cổ phiếu. Nếu bạn đọc thấy công ty đang phải đối mặt với một vụ kiện và bạn nghĩ giá cổ phiếu sẽ sớm sụt giảm, bạn có thể mua quyền chọn bán. Dưới đây là ba thuật ngữ quan trọng:

Giá thực thi, hay giá thực hiện, là giá bạn có thể bán cổ phiếu. Nếu giá cổ phiếu giảm xuống dưới mức giá thực thi, bạn có thể kiếm tiền từ quyền chọn. Trong ví dụ này, hãy tưởng tượng giá thực thi là 3,50 USD cho mỗi cổ phiếu.

Ngày đáo hạn là ngày cuối cùng bạn có thể thực thi quyền chọn. Nếu giá cổ phiếu giảm xuống dưới giá thực thi trước khi quyền chọn đáo hạn, bạn có thể thu được lợi nhuận. Nếu không, quyền chọn sẽ hết hiệu lực. Trong trường hợp này, giả sử hợp đồng sẽ đáo hạn sau 30 ngày.

Phí quyền chọn, hay giá quyền chọn, là số tiền bạn trả cho người bán (viết) quyền chọn để sở hữu hợp đồng quyền chọn. Trong trường hợp này, giả sử phí quyền chọn là 0,10 USD. Như vậy, bạn trả sẽ 10 USD cho giao dịch long quyền chọn bán (0,10 USD x 100 cổ phiếu).

Sở hữu hợp đồng này mang lại cho bạn quyền – nhưng không phải nghĩa vụ – bán 100 cổ phiếu của công ty này cho người viết quyền chọn với giá 3,50 USD/cổ phiếu vào bất kỳ thời điểm nào trước ngày đáo hạn. Nếu 30 ngày trôi qua và giá cổ phiếu của công ty không bao giờ giảm xuống dưới 3,50 USD, bạn có thể bán lại quyền chọn với giá thấp hơn 0,10 USD, nhưng điều đó sẽ phụ thuộc vào việc có người nào sẵn sàng mua hay không. Trong trường hợp này, bạn sẽ ghi nhận thua lỗ trên quyền chọn. Một lựa chọn khác là để hợp đồng đáo hạn. Trong trường hợp này, quyền chọn của bạn sẽ tiêu tốn của bạn khoản phí 10 USD (cộng với bất kỳ khoản hoa hồng hoặc phí nào cho công ty môi giới) nhưng bạn không có nghĩa vụ phải làm bất cứ điều gì khác.

Nhưng nếu tại bất kỳ thời điểm nào trong tháng, giá trị quyền chọn bán của bạn tăng lên, bạn sẽ có cơ hội kiếm tiền. Hãy tưởng tượng một kịch bản trong đó giá cổ phiếu giảm xuống dưới 3,50 USD. Một sự kiện như vậy có thể làm tăng giá trị quyền chọn bán của bạn. Ví dụ: nếu cổ phiếu trong công ty giảm xuống dưới 3,50 USD, giá trị quyền chọn bán của bạn có thể tăng lên. Nếu quyền chọn bán của bạn hiện đang giao dịch ở mức 1 USD, bạn có thể bán nó với lợi nhuận 0,90 USD/cổ phiếu (giá hiện tại 1 USD - phí 0,10 USD bạn phải trả = 0,90 USD lợi nhuận trên quyền chọn). Tổng cộng, bạn sẽ thu về lợi nhuận 90 USD.

Tại sao một người lại mua quyền chọn bán?

Bạn thường đầu tư vì bạn tin tưởng vào sản phẩm hoặc công ty. Bạn có thể nghĩ rằng công ty sẽ tăng trưởng khi có nhiều người tìm hiểu về sản phẩm hơn hoặc khi công ty tung ra các dòng sản phẩm mới. Tuy nhiên, thỉnh thoảng, bạn có thể nghĩ rằng một công ty là công ty tồi và giá thị trường của công ty cao hơn giá trị nội tại mà bạn tin nó đáng giá. Vì bạn dự đoán giá cổ phiếu sẽ giảm nên bạn không muốn mua nó. Nhưng bạn có thể cố gắng thu lợi từ lập luận của mình.

Tin rằng giá cổ phiếu sẽ giảm, bạn có thể mua một quyền chọn bán. Việc mua quyền chọn đó cho bạn một khoảng thời gian nhất định để thu lợi nhuận nếu cổ phiếu giảm giá.

Bên cạnh đó, giả sử bạn sở hữu cổ phần trong một công ty mà bạn thích. Bạn không muốn bán chúng nhưng lại lo lắng rằng cổ phiếu có thể giảm giá. Có thể một sản phẩm mới sắp được ra mắt và bạn không chắc liệu sản phẩm đó có thành công hay không. Nếu thành công, giá trị của công ty có thể tăng lên. Nhưng nếu sản phẩm đó là một quả bom xịt, bạn có thể kỳ vọng giá cổ phiếu giảm xuống.

Trong tình huống này, mua quyền chọn bán không có nghĩa là bạn đang đặt cược rằng công ty có định giá quá cao. Thay vào đó, bạn có thể đang muốn đặt một tấm lưới an toàn dưới chân mình (điều này được gọi là phòng hộ). Nếu công ty hiện đang giao dịch ở mức 100 USD/cổ phiếu trên thị trường chứng khoán và bạn nghĩ có khả năng cổ phiếu sẽ giảm xuống còn 70 USD/cổ phiếu, bạn có thể giúp phòng hộ vị thế của mình bằng quyền chọn bán. Bạn có thể mua một quyền chọn bán cho phép bạn bán cổ phiếu của mình với giá 80 USD/cổ phiếu. Sau đó, nếu giá giảm xuống dưới 80 USD, bạn vẫn được đảm bảo mức giá này trong một khoảng thời gian nhất định.

Trong trường hợp này, quyền chọn bán có chức năng giống như một hợp đồng bảo hiểm chống lại một sụt giảm giá trị đột ngột. Nếu mọi thứ suôn sẻ và giá vẫn duy trì trên 80 USD, bạn không phải lo lắng về bất cứ điều gì. Bạn có thể để quyền chọn đáo hạn. Hãy nhớ rằng phí quyền chọn bạn trả về mặt kỹ thuật sẽ ăn vào lợi nhuận cổ phiếu của bạn; nhưng như với bất kỳ hợp đồng bảo hiểm nào, đó sẽ là sự đánh đổi mà bạn sẵn sàng thực hiện.

Quyền chọn bán hoạt động theo cách này đối với nhiều thứ hơn là chỉ cổ phiếu. Bạn có thể mua quyền chọn bán cho trái phiếu công ty, tiền giấy, hợp đồng tương lai hàng hóa, hợp đồng trao đổi tiền tệ, quỹ chỉ số, quỹ hoán đổi danh mục (ETF), các công cụ phái sinh và các công cụ tài chính khác có biến động giá.

Quyền chọn bán chỉ đơn giản là quyền bán bất kỳ chứng khoán nào trong số các chứng khoán trên ở mức giá định trước trong một khoảng thời gian định trước. Mua và bán quyền chọn thay vì cổ phiếu được gọi là giao dịch quyền chọn. Có một số chiến lược được các nhà giao dịch quyền chọn sử dụng và quyền chọn bán là một công cụ trong bộ công cụ của họ.

Sự khác biệt giữa quyền chọn mua và quyền chọn bán

Sở hữu một quyền chọn bán mang lại cho bạn quyền bán một chứng khoán. Trong khi đó, sở hữu một quyền chọn mua cho bạn quyền mua một chứng khoán. Trong cả hai trường hợp, bạn không có nghĩa vụ phải mua hoặc bán bất cứ thứ gì. Hợp đồng chỉ cung cấp cho bạn tùy chọn để làm như vậy nếu các điều kiện trở nên phù hợp trong khung thời gian được chỉ định.

Bạn có thể mua một quyền chọn mua nếu bạn nghĩ rằng giá của thứ gì đó sẽ tăng lên. Bạn có thể mua một quyền chọn bán nếu bạn nghĩ rằng giá của thứ gì đó sẽ giảm xuống.

Huân Hà – theo learn.robinhood.com