Đầu tư 101 & Investo: Quyền chọn mua là gì?

Quyền chọn mua là một hợp đồng cung cấp cho người sở hữu quyền mua một số lượng cụ thể cổ phiếu hoặc một tài sản khác ở một mức giá xác định vào một ngày xác định.

Hiểu về quyền chọn mua

Quyền chọn mua là một loại hợp đồng quyền chọn. Nó mang lại cho chủ sở hữu quyền – nhưng không phải nghĩa vụ – mua một lượng cổ phiếu cụ thể (thường là 100 cổ phiếu) ở một mức giá cụ thể (giá thực thi) trước một ngày cụ thể (ngày đáo hạn). Nói một cách đơn giản, bạn có thể chọn “thực thi” các quyền của mình theo hợp đồng, nhưng bạn không bắt buộc phải làm như vậy. Để có được quyền này, bạn phải trả một cái giá để sở hữu quyền chọn mua – được gọi là “phí quyền chọn.”

Nói chung, nếu bạn mua một quyền chọn mua, bạn có thể đang mong đợi giá của cổ phiếu cơ sở sẽ tăng lên. Nhưng không giống như mua cổ phiếu, để có thể sinh lời từ việc mua quyền chọn mua, chiến lược của bạn cần phải chính xác hơn. Trên thực tế, bạn phải dự đoán một số điều: hướng di chuyển của cổ phiếu, nó sẽ đi bao xa và vào ngày nào trong tương lai nó sẽ đi đến đó. Hãy cùng xem một ví dụ.

VÍ DỤ

Hãy tưởng tượng cổ phiếu của công ty hư cấu AB đang được giao dịch với giá 50 USD/cổ phiếu vào ngày 1 tháng 5. Dựa trên nghiên cứu của mình, bạn nghĩ rằng cổ phiếu AB sẽ tăng 20% ​​trong vòng bốn tháng tới. Trên cơ sở đó, bạn mua quyền chọn mua với giá thực thi 55 USD đáo hạn vào tháng 8. Phí quyền chọn là 2 USD. Tuy nhiên, vì hợp đồng liên quan đến 100 cổ phiếu AB, bạn phải nhân 2 USD với 100, nghĩa là bạn phải trả tổng cộng 200 USD cho mỗi hợp đồng quyền chọn mua mà bạn mua.

Tua nhanh đến tháng 8: Bạn đã đúng với dự đoán của mình. Cổ phiếu AB hiện đang giao dịch ở mức giá 60 USD/cổ phiếu. Do đó, quyền chọn mà bạn đã mua với giá 2 USD/cổ phiếu hiện có giá trị 5 USD (giá hiện tại – 60 USD – trừ đi giá thực thi – 55 USD – trong hợp đồng của bạn). Tại thời điểm này, bạn có thể làm một trong hai điều:

1. Giả sử bạn có tiền trong tài khoản và bạn muốn chấp nhận rủi ro sở hữu cổ phiếu, bạn có thể thực thi quyền mua 100 cổ phiếu AB với giá 55 USD.
2. Bán hợp đồng của bạn trên thị trường mở để thu lợi nhuận tiềm năng 300 USD (lãi 5 USD - phí quyền chọn 2 USD = 3 USD x 100 cổ phiếu trên mỗi hợp đồng = 300 USD).

Nếu chọn cách đầu tiên, bạn sẽ mua cổ phiếu với giá thấp hơn 5 USD so với giá thị trường hiện tại là 60 USD. Điều đó có nghĩa là bạn có lợi nhuận tức thời 500 USD? Không hẳn. Hãy nhớ rằng bạn đã trả 200 USD cho quyền mua 100 cổ phiếu với giá 55 USD/cổ phiếu. Vì vậy, về mặt kỹ thuật, nếu bạn bán cổ phiếu của mình ở mức giá 60 USD/cổ phiếu, bạn sẽ chỉ có lợi nhuận 300 USD sau khi trừ đi phí quyền chọn mua mà bạn đã trả.

Nhìn chung, hầu hết các nhà giao dịch quyền chọn sẽ chọn cách thứ hai, bán quyền chọn mua của họ với giá trị thị trường hợp lý ở mức 5 USD, bỏ túi lợi nhuận 300 USD và từ bỏ quyền mua cổ phiếu ở mức giá thực thi 55 USD.

Một kịch bản khác: Bạn đã sai. Vào thời điểm đáo hạn quyền chọn, AB giao dịch với giá 40 USD/cổ phiếu. Trong trường hợp này, quyền chọn mua đáo hạn vô giá trị và bạn mất 200 USD. Tại sao? Nói một cách đơn giản, sẽ không hợp lý nếu mua cổ phiếu AB với giá 55 USD trong khi bạn có thể mua chúng trên thị trường mở với giá 40 USD.

Mặt tích cực là nếu bạn đã mua 100 cổ phiếu AB với giá 50 USD/cổ phiếu vào tháng 5, bạn sẽ lỗ (50 - 40) x 100 = 1.000 USD cho khoản đầu tư của mình. Tuy nhiên, bởi vì bạn đã chọn mua một quyền chọn mua, rủi ro của bạn được giới hạn ở mức phí quyền chọn bạn đã trả, tức là 200 USD. Ngược lại, trong kịch bản đầu tiên của chúng ta, nếu cổ phiếu tăng lên 60 USD, bạn có thể kiếm được nhiều tiền hơn nếu sở hữu cổ phiếu (1.000 USD so với 300 USD), nhưng bạn sẽ cần số tiền đầu tư ban đầu là 5.500 USD thay vì 200 USD.

Bài học rút gọn

Các quyền chọn mua, theo một số cách, giống như một phiếu giảm giá ở một cửa hàng ...

Chúng cung cấp cho bạn quyền mua một số lượng cụ thể một mặt hàng chính xác ở một mức giá nhất định trước khi phiếu giảm giá hết hạn. Tuy nhiên, nếu bạn tìm thấy cùng một mặt hàng đó ở một cửa hàng khác với giá rẻ hơn, có thể bạn sẽ không sử dụng phiếu giảm giá trong tay mình.

Quyền chọn mua hoạt động như thế nào?

Khi bạn mua một quyền chọn mua, bạn đang mua quyền, nhưng không phải nghĩa vụ, mua một lượng cổ phiếu nhất định (hoặc một tài sản khác) ở một mức giá nhất định vào một thời điểm nhất định. Người bán cho bạn quyền chọn mua có nghĩa vụ bán cổ phiếu cho bạn ở mức giá đó nếu bạn chọn thực thi các quyền của mình theo hợp đồng.

Số tiền bạn trả cho một quyền chọn – thường là một phần nhỏ của giá cổ phiếu – được gọi là phí quyền chọn. Đây là chi phí của quyền chọn và được xác định dựa trên một số yếu tố khác nhau bao gồm: giá hiện tại của cổ phiếu so với giá thực thi quyền chọn, thời gian còn lại cho đến khi quyền chọn đáo hạn và một thứ gọi là “biến động ngụ ý.”

Biến động ngụ ý về cơ bản đo lường cung và cầu đối với quyền chọn. Hãy nghĩ về nó giống như khi bạn phải trả giá cao cho một chiếc Grab. Bạn không trả tiền cho một chuyến đi dài hơn hoặc một chiếc xe tốt hơn, bạn đang trả nhiều tiền hơn đơn giản bởi vì, tại thời điểm đó, có nhiều người gọi xe hơn số lượng tài xế. Do đó, chi phí sẽ tăng lên. Cũng giống như giá Grab, biến động ngụ ý trên các quyền chọn luôn tăng và giảm dựa trên mối quan hệ cung - cầu đối với quyền chọn đó.

Có những yếu tố khác ảnh hưởng đến giá quyền chọn bao gồm lãi suất và việc cổ phiếu cơ sở có trả cổ tức hay không. Nhưng thông thường, những yếu tố này có ảnh hưởng ít hơn đến giá của một quyền chọn, đặc biệt là khi chỉ còn ít thời gian cho đến thời điểm đáo hạn.

Khi mua một quyền chọn mua, bạn đang đặt cược rằng giá cổ phiếu sẽ tăng lên cao hơn giá thực thi trước khi quyền chọn đó hết hạn. Nếu nó tăng đủ để trang trải phí quyền chọn bạn đã trả thì giao dịch có thể có lãi. Bạn cũng có khả năng thu lợi nhuận nếu biến động ngụ ý tăng lên. Trong trường hợp này, mặc dù giá cổ phiếu có thể không di chuyển, nhu cầu đối với quyền chọn mua của bạn có thể khiến giá tăng lên.

Nếu cổ phiếu tăng cao hơn giá thực thi, quyền chọn mua bạn đã mua đang có lãi (in the money / ITM) – Bạn có quyền mua cổ phiếu với giá thực thi mặc dù cổ phiếu có giá cao hơn trên thị trường mở.

Nếu cổ phiếu có giá thấp hơn giá thực thi, quyền chọn đang thua lỗ (out of the money / OTM) – Bạn vẫn có thể mua cổ phiếu, nhưng làm như vậy là vô nghĩa vì bạn có thể mua nó với giá thấp hơn trên thị trường mở. Nếu cổ phiếu không tăng cao hơn giá thực thi vào thời điểm quyền chọn đáo hạn, quyền chọn sẽ trở thành vô giá trị.

Quyền chọn mua khác với quyền chọn bán như thế nào?

Quyền chọn bán là hợp đồng ngược lại với quyền chọn mua. Quyền chọn mua cung cấp cho bạn quyền mua cổ phiếu ở một mức giá nhất định trong một khoảng thời gian nhất định. Trong khi đó, quyền chọn bán cung cấp cho bạn quyền bán cổ phiếu ở một mức giá nhất định trong một khoảng thời gian nhất định. Hãy xem việc sở hữu quyền chọn bán là bạn đang buộc người ở phía bên kia của giao dịch mua cổ phiếu của bạn với mức giá đã chỉ định.

Nếu đang mua một quyền chọn bán, bạn đang đặt cược rằng cổ phiếu sẽ giảm xuống dưới mức giá thực thi. Trong trường hợp đó, nhà đầu tư khác có nghĩa vụ mua cổ phiếu của bạn với giá thực thi, cao hơn giá thị trường – đó là lợi nhuận tiềm năng của bạn.

Trong trường hợp khác, nếu bạn đang bán một quyền chọn bán, bạn hiểu rằng bạn có thể phải mua cổ phiếu từ người mua quyền chọn với giá cao hơn thị trường trong trường hợp giá cổ phiếu giảm xuống thấp hơn giá thực thi. Trong trường hợp này, phí quyền chọn là khoản bồi thường cho việc chấp nhận rủi ro đó.

Những chiến lược nào được sử dụng trong giao dịch quyền chọn mua?

Quyền chọn mua có thể được sử dụng theo một số cách. Chúng có thể được sử dụng để đầu cơ giá cổ phiếu hoặc để giúp tạo thu nhập bằng cách bán các quyền chọn cho những cổ phiếu bạn sở hữu. Chúng cũng có thể được sử dụng để phòng hộ: Bạn có thể mua một quyền chọn đại diện cho một khoản cược theo hướng ngược lại với một khoản cược bạn đã đặt ở nơi khác – nếu bạn đang bán khống một cổ phiếu, bạn có thể mua quyền chọn mua để phòng hộ khoản lỗ tiềm năng nếu cổ phiếu tăng giá.

Những rủi ro tiềm ẩn và phần thưởng của quyền chọn mua là gì?

Khi bạn mua một quyền chọn mua, số tiền bạn có thể mất trên quyền chọn mua là số tiền bạn phải trả cho nó. Nếu cổ phiếu không vượt quá giá thực thi khi hết hạn, quyền chọn sẽ đáo hạn và trở thành vô giá trị. Tại thời điểm đó, cho dù cổ phiếu có thể giảm xuống bằng 0 USD thì bạn cũng chỉ mất những gì bạn đã trả cho phí quyền chọn mua. Sự đánh đổi là nếu cổ phiếu tăng giá, bạn sẽ không kiếm được nhiều tiền như thể bạn thực sự mua 100 cổ phiếu.

Tuy nhiên, nếu quyền của bạn được thực thi và bạn mua 100 cổ phiếu cơ sở, rủi ro tiềm ẩn của bạn sẽ thay đổi ngay lập tức. Hãy tưởng tượng trong ví dụ ở trên của chúng ta, quyền chọn mua của bạn đã được thực thi và bạn mua 100 cổ phiếu AB với giá 55 USD. Rủi ro của bạn hiện là 5.500 USD (khi cổ phiếu về bằng 0 USD), cộng với số tiền bạn đã trả cho quyền chọn là 200 USD. Vì vậy, nếu AB ngừng kinh doanh và cổ phiếu về 0 USD, bạn sẽ có khả năng mất 5.700 USD trên toàn bộ khoản đầu tư.

Ngoài ra, hãy lưu ý các chính sách thực thi tự động của công ty môi giới của bạn. Hầu hết các công ty môi giới sẽ tự động thực thi quyền chọn mua của bạn nếu cổ phiếu đang giao dịch cao hơn giá thực thi ít nhất 1 cent. Bạn có thể nghĩ rằng quyền chọn của mình sẽ trở thành vô giá trị vào ngày đáo hạn, nhưng cổ phiếu có thể có những biến động lớn vào phút chót, biến một quyền chọn vô giá trị thành một quyền chọn được thực thi tự động, dẫn đến thay đổi rủi ro liên quan đến việc sở hữu cổ phiếu. Điều quan trọng là phải để mắt đến các vị thế sắp đáo hạn của bạn và chủ động quản lý cho phù hợp.

Phần thưởng tiềm năng của việc mua một quyền chọn mua là gì? Về mặt kỹ thuật, nó là vô hạn. Nếu bạn mua một quyền chọn mua, về mặt lý thuyết, cổ phiếu có thể tăng giá mãi mãi. Do đó, quyền chọn mua của bạn sẽ liên tục tăng giá trị cho đến khi bạn bán hoặc thực thi quyền mua cổ phiếu của mình. Tuy nhiên, vì các quyền chọn có thời gian hiệu lực xác định và tùy thuộc vào việc bạn mua quyền chọn mua nào, một số yếu tố nhất định sẽ đặt xác suất chống lại bạn. Nhìn chung, bất cứ khi nào bạn mua một quyền chọn mua, xác suất thành công cũng ít hơn 50%.

Ngược lại, người bán quyền chọn mua sở hữu cổ phiếu cơ sở biết rằng họ có thể mất cổ phiếu của mình vào tay người mua nếu giá cổ phiếu tăng cao hơn giá thực thi. Do đó, phí quyền chọn mà họ thu được để bán quyền chọn mua về cơ bản là khoản bồi thường cho rủi ro bán cổ phiếu cho người mua quyền mua cổ phiếu.

Một số người bán quyền chọn mua không sở hữu cổ phiếu, và trong trường hợp đó, đang chịu rủi ro vô hạn vì cổ phiếu có thể tăng giá mãi mãi. Nếu quyền chọn mua không có cổ phiếu cơ sở của họ được bán, họ sẽ có một vị thế bán khống. Điều này được gọi là “bán khống vô căn cứ.” Đây là điều chỉ được phép trong một số tài khoản môi giới nhất định và yêu cầu mức chấp thuận giao dịch cao hơn của công ty môi giới.

* Hãy nhớ rằng giao dịch quyền chọn đi kèm với rủi ro đáng kể và không thích hợp cho mọi nhà đầu tư – và một số chiến lược quyền chọn phức tạp thậm chí còn đi kèm với nhiều rủi ro hơn. Nhà đầu tư tuyệt đối nên cân nhắc kỹ mục tiêu đầu tư và rủi ro của mình trước khi lựa chọn giao dịch.

* Các ví dụ trên chỉ là giả thuyết và không phản ánh kết quả thực tế hoặc kết quả dự đoán, và không phải là đảm bảo cho các kết quả trong tương lai.

Huân Hà – theo learn.robinhood.com