Liệu giao dịch forex có thể làm giàu hay không? Mặc dù theo bản năng, đáp án của mọi người cho câu hỏi đó thường sẽ là "Không", nhưng như vậy chưa hẳn đã chính xác. Có những trader hoàn toàn có thể làm giàu được nếu vốn đủ lớn hoặc kỹ năng giao dịch phi phàm. Nhưng đối với các trader nhỏ lẻ bình thường, chơi forex không phải là một hành trình làm giàu dễ dàng mà thực ra rất chông gai, có thể sẽ dẫn đến những tổn thất to lớn và ẩn chứa nguy cơ phá sản.
Để hiểu rõ hơn về độ nguy hiểm khi tham gia giao dịch forex, hãy xem xét một ví dụ gần đây. Vào ngày 15/01/2015, Ngân hàng Quốc gia Thụy Sĩ đã dỡ bỏ mức trần 1,20 của đồng franc Thụy Sĩ so với đồng euro mà ngân hàng này đã áp dụng trong ba năm trở lại. Kết quả là đồng franc Thụy Sĩ đã tăng vọt tới 41% so với đồng euro vào ngày hôm đó.
Động thái bất ngờ từ ngân hàng trung ương Thụy Sĩ đã gây thiệt hại hàng trăm triệu USD cho vô số trader tham gia giao dịch forex, từ các nhà đầu tư nhỏ lẻ đến các ngân hàng lớn. Khoản lỗ trong các tài khoản giao dịch nhỏ lẻ đã xóa sạch vốn của ít nhất ba công ty môi giới, khiến họ mất khả năng thanh toán và đưa FXCM, khi đó là công ty môi giới forex nhỏ lẻ lớn nhất ở Hoa Kỳ, đến bờ vực phá sản.
Các sự kiện bất ngờ, xảy ra chỉ một lần như vậy không phải là rủi ro duy nhất mà các trader forex phải đối mặt. Dưới đây là bảy lý do khác giải thích tại sao các trader nhỏ lẻ khó làm giàu khi giao dịch trên thị trường forex.
Quan trọng: Các thương vụ forex đình đám, chẳng hạn như vụ bán khống Bảng Anh của tỷ phú George Soros đã giúp ông bỏ túi hơn 1 tỷ USD, là ngoại lệ và không phải lúc nào cũng xảy ra.
Mặc dù các loại tiền tệ có thể biến động tăng giảm bất kỳ, nhưng những đợt sóng biến động dữ dội như của đồng franc Thụy Sĩ nói trên là rất ít. Ví dụ, đợt sóng đưa đồng euro giảm từ 1,20 xuống còn 1,10 so với USD trong vòng một tuần đã được xem là biến động đáng kể, nhưng con sóng này vẫn chỉ dao động thay đổi dưới 10%. Ngược lại, cổ phiếu có thể dễ dàng tăng hoặc giảm 20% hoặc hơn trong vòng một ngày. Nhưng sức hấp dẫn của hoạt động giao dịch forex lại nằm ở công cụ đòn bẩy khổng lồ được cung cấp bởi các sàn môi giới forex. Đòn bẩy có thể phóng đại cả lãi và lỗ.
Giả sử một trader bán khống số đồng euro trị giá 5.000 USD để quy thành tiền ra Dollar Mỹ ở mức tỷ giá 1,20 và sau đó mua bù lại cho lệnh bán khống ở mức tỷ giá 1,10 thì người đó sẽ kiếm được mức lợi nhuận chỉ tương đương 500 USD hoặc 8,33%. Nếu trader đó sử dụng đòn bẩy tối đa 50:1 (không tính chi phí giao dịch và phí hoa hồng) thì lợi nhuận là 25.000 USD, tương đương 416,67%.
Tất nhiên, nếu trader đó mua đồng euro ở mức tỷ giá 1,20, sử dụng đòn bẩy 50:1 và thoát giao dịch ở mức 1,10, thì khoản lỗ tương ứng sẽ là 25.000 USD. Ở một số khu vực pháp lý, đòn bẩy có thể lên tới 200:1 hoặc thậm chí cao hơn. Yếu tố rủi ro lớn nhất đối với các trader nhỏ lẻ khi tham gia giao dịch forex là dùng đòn bẩy quá lớn. Do vậy, các cơ quan quản lý ở một số quốc gia sẽ ra tay kiểm soát mức đòn bẩy này.
Các trader forex dày dạn kinh nghiệm sẽ giữ cho các khoản lỗ của họ ở mức nhỏ và bù đắp những khoản này bằng các khoản lãi lớn khi vào lệnh đúng. Tuy nhiên, hầu hết các trader nhỏ lẻ lại làm theo cách ngược lại, tức là vào nhiều lệnh kiếm lãi ít nhưng sau đó lại giữ những lệnh thua lỗ quá lâu và gồng lỗ nặng. Cách giao dịch này cũng có thể bào mòn khoản vốn đầu tư ban đầu.
Đôi khi các trader đặt những lệnh có vị thế lớn và không thể đóng thoát lệnh do nền tảng giao dịch gặp trục trặc hoặc phát sinh lỗi hệ thống. Nguyên nhân rất đa dạng, có thể là do mất điện hoặc quá tải Internet hoặc sự cố máy tính. Ngoài ra, có những thời điểm thị trường biến động đặc biệt dữ dội, khi đó các loại lệnh như lệnh cắt lỗ sẽ không hoạt động. Đơn cử, không ít trader đã chọn mức cắt lỗ quá gần so với điểm vào lệnh bán khống đồng franc Thụy Sĩ trước khi đồng tiền này tăng giá vào ngày 15/01/2015. Tuy nhiên, giới hạn cắt lỗ đã không chặn đứng được khoản lỗ thực vì thanh khoản đã cạn kiệt ngay cả khi mọi người thi nhau đóng lệnh bán đồng franc.
Các ngân hàng giao dịch forex lớn nhất thế giới sẽ có các bộ phận chuyên trách về mảng này. Họ được kết nối thông suốt với thị trường tiền tệ và có lợi thế về mặt thông tin. Chẳng hạn, họ sẽ biết rất rõ về dòng tiền chảy vào thị trường forex và những bước can thiệp bí mật của cấp chính phủ mà giới trader nhỏ lẻ không bao giờ biết được.
Trở lại ví dụ về đồng franc Thụy Sĩ. Nếu trader dùng đòn bẩy cao thì vốn giao dịch của họ có thể bốc hơi rất nhanh trong những lúc thị trường tiền tệ biến động bất thường. Những sự kiện này có thể xảy ra cực kỳ đột ngột và làm dịch chuyển thị trường tức thì trước khi hầu hết các trader nhỏ lẻ có cơ hội phản ứng.
Thị trường forex là một thị trường phi tập trung (OTC), tức là không được điều tiết như thị trường chứng khoán hoặc thị trường tương lai. Điều này cũng có nghĩa là các lệnh giao dịch forex sẽ không được đảm bảo bởi bất kỳ tổ chức thanh toán bù trừ nào, mà như vậy có thể làm phát sinh rủi ro từ phía các sàn.
Mặc dù thị trường forex là phi tập trung nhưng lại có quy mô rất lớn. Theo dữ liệu khảo sát thị trường forex ba năm một lần của các ngân hàng trung ương, thị trường này có mức thanh khoản hơn 6 nghìn tỷ USD được giao dịch mỗi ngày.
Thỉnh thoảng sẽ có những trường hợp lừa đảo trên thị trường forex, chẳng hạn như trường hợp của Secure Investment. Sàn này đã biến mất với hơn 1 tỷ USD tiền của nhà đầu tư vào năm 2014
Việc thao túng thị trường forex cũng diễn ra tràn lan và có sự tham gia của một số tay to. Ví dụ, vào tháng 05/2015, năm ngân hàng lớn đã bị phạt gần 6 tỷ USD vì cố gắng thao túng tỷ giá forex từ năm 2007 đến năm 2013, nâng tổng số tiền phạt đối với năm ngân hàng này lên gần 9 tỷ USD.
Các nhà tạo lập thường thao túng thị trường thông qua một chiến lược gọi là săn vị thế cắt lỗ. Các tổ chức lớn này sẽ điều phối sao cho tỷ giá tăng hoặc giảm đến vị trí mà họ dự đoán các trader nhỏ lẻ sẽ đặt lệnh cắt lỗ của họ. Khi chức năng cắt lỗ được kích hoạt tự động do thị trường chuyển động giá, lệnh giao dịch của trader nhỏ lẻ sẽ bị đóng lại và từ đó có thể tạo ra hiệu ứng đóng lệnh ồ ạt khi mỗi điểm cắt lỗ được kích hoạt và có thể giúp nhà tạo lập thị trường đút túi lợi nhuận cực lớn.
Giao dịch forex có thể mang lại lợi nhuận nhưng điều quan trọng là tradere phải cân nhắc giữa các khung thời gian. Kiếm lãi trong thời gian ngắn không khó, chẳng hạn như trên khung ngày hoặc tuần. Tuy nhiên, để có lãi liên tục trong nhiều năm, thường trader sẽ phải có có một lượng tiền mặt lớn và có sẵn một hệ thống quản lý rủi ro. Nhiều trader nhỏ lẻ thậm chí không trụ được trên sân chơi forex trong một vài tháng hoặc vài năm.
Mặc dù tỷ giá forex chỉ dao động ở mức vài con số thập phân nhưng chúng có rủi ro rất cao. Để kiếm lợi nhuận cao trên thị trường forex, vốn bỏ ra phải rất lớn và rất nhiều trader chọn cách sử dụng tỷ lệ đòn bẩy cao. Họ thường ôm hy vọng là đòn bẩy cao sẽ mang lại lợi nhuận khủng nhưng thường thì các vị thế có đòn bẩy cao sẽ làm tăng khoản lỗ theo cấp số nhân.
Giao dịch forex là một phong cách giao dịch khác với giao dịch chứng khoán. Phần lớn các trader trên thị trường chứng khoán sẽ mua cổ phiếu và giữ trong nhiều năm, trong khi đó giao dịch forex chỉ tính theo phút, giờ và ngày. Các khung thời gian giao dịch forex ngắn hơn nhiều và biến động giá cũng có tác động rõ rệt hơn do đòn bẩy. Mức biến động 1% đối với một cổ phiếu là không nhiều, nhưng biến động 1% trên một cặp tiền tệ là khá lớn.
Nếu các bạn vẫn muốn thử sức tham gia giao dịch forex thì hãy nên thận trọng và áp dụng một số biện pháp bảo vệ như: hạn chế dùng đòn bẩy, giữ mức cắt lỗ ít và chọn sàn môi giới forex có uy tín. Mặc dù đa số người chơi nhỏ lẻ sẽ rất khó thắng, nhưng ít nhất những biện pháp này có thể giúp bạn san bằng bất lợi ở một mức độ nào đó.
Đăng Khoa-Theo investopedia