Dấu Hiệu Cảnh Báo Về Định Giá Đối Với Thị Trường.
Thị trường đang vực dậy sau cú sốc đại dịch. Tuy nhiên, lý do khiến thị trường lạc quan đang dần thay đổi. TINA (there is no alternative, không có sự thay thế nào) chính là câu thần chú phổ biến của các nhà đầu tư lạc quan. Giờ đây, nó đã biến thành TRINA (there really is no alternative, thực sự không có giải pháp thay thế).
Các nhà đầu tư vẫn tăng tỷ trọng nắm giữ cổ phiếu dẫu cho định giá của Hoa Kỳ tăng lên mức được ghi nhận từ hồi bong bóng dotcom tháng 1/2000. Liệu rằng các nhà đầu tư có sáng suốt không khi lạc quan như vậy trong bối cảnh giá cổ phiếu quá cao so với thu nhập và dòng tiền?
Mỗi đợt thoái lui của thị trường là khác nhau nhưng đều có một số lý do chung dẫn đến chúng. Đầu tiên là các giả định ngầm, chúng thoạt nhìn có vẻ như các yếu tố lạc quan nhưng cũng có thể được xem như một yếu tố rủi ro quan trọng. Thứ hai, không bao giờ có một nguyên nhân duy nhất. Mỗi cuộc khủng hoảng luôn là hệ quả của nhiều loại rủi ro và giả định đan xen. Sự phấn khích hiện nay về thị trường chứng khoán toàn cầu có nhiều đặc điểm như vậy.
Sự lạc quan hiện nay của thị trường liên quan đến ba giả định quan trọng. Đầu tiên, định giá không còn quan trọng nữa. Thứ hai, lãi suất sẽ duy trì ở mức thấp trong một thời gian dài. Và thứ ba, chính sách tài chính và tiền tệ nới lỏng kết hợp với vắc-xin Covid sẽ đưa chúng ta trở lại thời kỳ trước kia và cơ chế đầu tư của 5 năm qua.
Thực tế là định giá cổ phiếu luôn quan trọng. Ít quan trọng hơn trong ngắn hạn nhưng tầm quan trọng của nó nâng lên trong dài hạn. Tỷ lệ giá cổ phiếu của Hoa Kỳ trên thu nhập trong 12 tháng gần nhất tăng trên 30 được coi là một mốc cơ sở. Kể từ năm 1950, bất cứ khi nào ngưỡng đó bị phá vỡ, lợi nhuận hàng năm trong 10 năm tiếp theo của cổ phiếu Mỹ hiếm khi trên 5% và thường xuống dưới âm 5%.
Các chuyên gia của Financial Times đã đưa ra một chỉ số định giá chung bao gồm sáu thước đo định giá phổ biến như giá so với thu nhập và dòng tiền. Chỉ số này cho thấy định giá hiện nay mở rộng hơn bất kỳ thời điểm nào kể từ tháng 1/2000. Chỉ số “Tobin's Q” được nhà kinh tế Mỹ James Tobin phổ biến, nó đo lường giá trị thị trường của một công ty so với chi phí thay thế tài sản của nó. Chỉ số này cũng cho kết quả tương tự. Tháng 1/2000, chỉ số này quay trở lại mức chỉ được thấy một lần kể từ năm 1950.
Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng các chỉ số định giá truyền thống ít có ý nghĩa hơn do thu nhập dự phóng bị tính theo mức lãi suất gần bằng không như hiện nay.
Tuy nhiên, sợ rằng các nhà đầu tư lạc quan này đang tìm cách "ăn sẵn”. Họ kỳ vọng tỷ lệ thất nghiệp sẽ giảm và thu nhập sẽ phục hồi, nhưng vẫn mong đợi các nhà hoạch định chính sách giữ lãi suất và lợi suất trái phiếu ở mức thấp và ổn định. Nhưng đến khi nào các nhà hoạch định chính sách mới quyết định dừng lại? Họ sẽ muốn tránh lặp lại "cơn giận dữ” trên các thị trường vào năm 2013 khi Fed phát ra tín hiệu thắt chặt chính sách. Tuy nhiên, các nhà hoạch định chính sách có thể gặp khó trong việc kiểm soát lợi suất trái phiếu dài hạn nếu kinh tế và thu nhập phục hồi đúng như kỳ vọng.
Dựa vào trái phiếu, hiện đang được định giá quá cao, để biện minh cho định giá quá cao của cổ phiếu là không ổn. Bởi lẽ bất kỳ sự biến động nào về lãi suất, do hoạt động hoặc lạm phát, có thể khiến cho thị trường cổ phiếu mất đi sự tự mãn hiện nay. Định giá của thị trường trái phiếu và cổ phiếu chỉ hai lần tăng cao như vậy kể từ năm 1950, đó là vào các năm 1998-99 và 1986-87. Cả hai giai đoạn đó đều không có kết thúc tốt đẹp.
Sở dĩ ước tính đồng thuận cao như thế này là do thị trường tin rằng vắc-xin sẽ giúp nới dài chu kỳ trước kia và giúp trở lại tình trạng trước kia. Chúng tôi ngờ rằng đợt bán tháo vào đầu tháng 11 của một số cổ phiếu tăng giá nhanh chính là lời cảnh báo rằng thế giới đã thay đổi.
Các nhà đầu tư giờ đây kỳ vọng cổ phiếu giá rẻ sẽ có hiệu suất vượt trội với thu nhập tăng mạnh và biên lợi nhuận sẽ phục hồi về mức đỉnh năm 2018. Tuy nhiên, tập trung nhiều hơn vào giá trị đồng nghĩa với việc chú trọng hơn vào định giá. Các nhà đầu tư muốn mua cổ phiếu giá trị với mức giá rẻ hơn sẽ trở nên dè chừng hơn trước cổ phiếu tăng trưởng.
Tin tốt là kinh tế có triển vọng phục hồi mạnh trong năm 2021. Tuy nhiên, tin xấu là một cơ chế đầu tư mới có thể sẽ mở ra, thách thức nhiều giả định đưa đến sự lạc quan hiện nay.
Thu Trang - Theo ft